Dương Quốc Quân, Lê Thị Tuyết, Mai K Đa - Vài nét về triết học Mác - Lênin ở nước Nga hậu Xô Viết

TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN Ở NƯỚC NGA HẬU XÔ VIẾT

T/c Giáo dục Lý luận, 9/2014. 

Tác giả: Dương Quốc Quân, Lê Thị Tuyết, Mai K Đa

Hơn hai thập kỷ đã trôi qua kể từ ngày Liên Xô sụp đổ, ở nước Nga ngày nay, trong đời sống tư tưởng xã hội, vấn đề đánh giá chủ nghĩa Mác – Lênin nói riêng và triết học Xôviết nói chung vẫn là chủ đề không bao giờ cũ, với không ít những quan điểm trái chiều, đối lập. Trên các sách báo ở nước Nga, thật không hề khó khăn khi nhận diện những quan điểm phê phán chủ nghĩa Mác và triết học Xô Viết, họ cho rằng: Chủ nghĩa Mác ở Liên Xô là giáo điều, triết học Xôviết là triết học bị chính trị hóa, triết học Xôviết không để lại một điều gì thú vị và mới mẻ, triết học Xôviết là một khoảng trống, triết học Xôviết là sự đoạn tuyệt với tư tưởng triết học thế giới; triết học Nga hiện đại có sự khủng hoảng… Song vượt lên trên những quan điểm ấy, nhiều người trong giới nghiên cứu triết học ở Nga đã khẳng định: “Theo các tài liệu chính trị - xã hội, kinh tế, lịch sử, triết học trên khắp thế giới, cũng như trong sự dịch chuyển chính trị xã hội trong những năm gần đây, sự quan tâm đến chủ nghĩa Mác đã không hề bị dập tắt” , và “trong những lý thuyết chính trị và hệ tư tưởng thời kỳ hậu Xôviết ở Nga, chủ nghĩa Mác vẫn là một dòng chảy tư tưởng đáng chú ý” .

(...........)

Tồn tại trong bối cảnh xã hội mới, “cũng như các trường phái triết học khác” , triết học mácxít ở Nga luôn không ngừng tìm kiếm những hướng đi mới cho sự phát triển của mình. Học thuyết Mác-Lênin “vẫn tiếp tục hướng dẫn cho hành động” không chỉ cho những người có vai trò kế tục sự nghiệp cách mạng vô sản như giai cấp công nhân Nga, Đảng cộng sản Nga mà còn cho những nhà khoa học chân chính thuộc về mọi giai tầng trong xã hội. Không phải ngẫu nhiên “người ta vẫn thường thấy phương pháp luận mácxít và các tư tưởng của nó trong những nhận định của các nhà tư tưởng thuộc về chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa bảo thủ, chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa toàn cầu hóa… thời kỳ hậu Xôviết ở Nga” . Là một bộ phận quan trọng cấu thành lịch sử nước Nga, chủ nghĩa Mác - Lênin và triết học của nó vẫn sẽ tiếp tục đồng hành cùng nước Nga trong mỗi tiến trình phát triển. Chủ nghĩa Mác - Lênin ở Nga đã “không chết và không thể chết, cho dù người ta đã chống lại nó” .