Lev Tônxtôi và Soloviev bàn về tình yêu và hôn nhân

Tác giả: Timofeeva O. V

Sophia: Tạp chí viết tay của hiệp hội những thành viên triết học Nga, số 5 năm 2002

Cuối thế kỳ 19 thực sự là một giai đoạn khó khăn đối với nền văn hóa Nga. Sự tăng trưởng công nghiệp một cách nhanh chóng, sự thay đổi bộ mặt đời sống, sự sụp đổ của lối sống cũ đã gây ra những hoài nghi về các giá trị truyền thống. Uy tín của nhà thờ bị giảm sút so với trước kia. Điều gì đã tạo nên sự thay đổi này? Văn học nghệ thuật đã kế tục truyền thống giáo dục Nga. Nó đã trở thành diễn đàn chính trị và của nhà thờ. Chủ đề nóng hổi của những cuộc tranh luận xã hội vào cuối thế kỷ 19 được gọi với cái tên: “vấn đề phụ nữ”, và rộng hơn là những vấn đề về gia đình, hôn nhân, tình yêu đôi lứa. Trong lĩnh vực này, uy tín của bá tước Lep Tônxtôi đã được thừa nhận. Trong gia đình, ông đã xây dựng lối sống gia trưởng hoàn hảo, lối sống mà ông đã miêu tả trong “Chiến tranh và hòa bình”, lối sống mà ông đã tự cố gắng định hình trong thời gian ở Yasnaya Polyana1. Nhưng cơn gió của những thay đổi đã phá huỷ hòn đảo yên bình, và trong tiểu thuyết "Anna Karenina2", chúng ta đã thấy những gia đình “bất hạnh theo các riêng của họ”. Sự biến đổi tiếp theo trong thế giới quan của Tônxtôi đã đụng chạm vào vấn đề này. Truyện ngắn "The Kreutzer Sonata" thực sự là môt cú tát đối với dư luận chung của xã hội lúc bấy giờ. Truyện ngắn này được xuất bản công khai lần đầu tiên vào năm 1891, nhưng trước đó nó đã được phát hành trong các danh mục và trong những bản in lại bất hợp pháp. Truyện ngắn được xây dựng như một lời thú tội của một người đàn ông giết vợ vì sự ghen tuông và vì sự tích lũy hận thù trong suốt cuộc hôn nhân. Trong lời bạt, Tônxtôi đã bày tỏ thái độ của mình đối với hôn nhân, ông xem đó là trạng thái vượt lên trên loài vật, và trong hôn nhân, ông kêu gọi sự trinh tiết. Ảnh hưởng của cuốn cuốn sách đã lan rộng một cách mạnh mẽ. Tônxtôi đã kể lại sự thật bằng nhiều cách khác nhau, sự thật mà trước đó đã được lên tiếng nhưng không được chấp nhận.

Trong thời hiện đại, Tônxtôi khẳng định rằng không một ai tin vào bí tích của hôn nhân. Hôn nhân trong thời đại chúng ta là dối trá và bạo lực, là đạo đức giả và sai lầm. Người chồng và người vợ lừa dối chính mình và người khác rằng họ là thành viên trong chế độ một vợ một chồng, nhưng thực tế họ lại đang sống trong chế độ đa phu đa thê. Hôn nhân cần phải có sự thống nhất tinh thần, chứ không là sự kết nối đơn thuần của hai thân xác. Làm sao để tình yêu có thể thần thánh hóa được hôn nhân? Lạc thú là điều quấy nhiễu tình yêu. Tình yêu bị hao mòn bởi sự thõa mãn nhục dục, người chồng và người vợ bắt đầu căm ghét lẫn nhau. Những đứa trẻ không biện minh cho cuộc hôn nhân, chúng đang lặp lại con đường buồn bã của cha mẹ chúng. Tônxtôi trong những kết luận của mình thường trích dẫn kinh thánh, Schopenhauer, Hartmann, và đạo Phật. Theo quan điểm của ông, mục tiêu của nhân loại là sự liên kết thực sự giữa những con người, nhưng sự thay thế các thế hệ lại là nguyên nhân gây ra sự cản trở đối với sự liên kết này.

Sự sắc bén của cách đặt vấn đề và tầm quan trọng của vấn đề đã tạo nên những căng thẳng tột độ trong cuộc tranh luận xung quanh truyện ngắn "Kreutzer Sonata" của nhiều nhà phê bình từ nhiều khuynh hướng khác nhau: từ các nhà tư tưởng dân túy cho đến các giáo sĩ. Nhà phê bình của “Người đưa tin nước Nga” Iu. Elagin, nhà phê bình văn học nổi tiếng Mikhailovsky, nhà phê bình của “tư tưởng Nga” M. Protopopov cũng đã nói lên sự hiểu biết của mình về truyện ngắn này.

Truyện ngắn "Kreutzer Sonata"

         Quan điểm của Kitô giáo về hôn nhân đã được trình bày bởi Tổng giám mục Nicanor Kherson Odessa trong “Đàm luận về hôn nhân Kitô giáo chống lại bá tước Tônxtôi” (Odessa, 1894). Ông đã gọi tiểu thuyết “Kreutzer Sonata” là sự phạm thượng, là sự nhạo báng nhà thờ và là sự chế giễu phẩm giá con người. Trích dẫn kinh thánh, Tổng giám mục chứng minh rằng trong quá trình sản sinh ra loài người, Đạo cơ đốc đã nhìn thấy phước lành gốc rễ đầu tiên mà Thiên chúa ban tặng cho con người. Tình trạng không hôn thú được thừa nhận cao hơn bởi nhà thờ. Còn hôn nhân không có tội lỗi. Đây là cách mà nhân loại có thể đi đến sự hoàn thiện. “Nói chung, Kitô giáo ban phước lành, và cho phép tất cả những cảm giác minh mẫn, tự nhiên-con người, cố gắng nâng chúng lên đời sống tâm linh và tinh chỉnh để đến sự hoàn thiện”. (“Đàm luận về hôn nhân Kitô giáo chống lại bá tước Tônxtôi” (Odessa, 1894)). Tất cả nghệ thuật cho chúng ta những ví dụ về tình yêu cao cả.

Tác phẩm của triết gia và nhà thơ Vladimir Soloviev là một ví dụ điển hình về tình yêu cao cả. Soloviev hoàn toàn đồng ý với Tônxtôi khi phủ nhận khía cạnh vật lý của tình yêu. Trong tác phẩm “Sự thanh minh của cái Thiện”, Soloviev viết rằng sự sinh sản dường như chưa cho con người đạt tới việc nó là con người. Bằng mỗi hành động này, con người, giống như con vật, đang mất dần cuộc sống của chính mình trong cuộc sống của giống loài. Mục đích của lịch sử loài người - tạo ra Vương quốc Thiên chúa trên trái đất – cần có sự hồi sinh của tất cả loài người và chấm dứt sự sinh sản.

 

    

         Nhưng tình yêu tinh khiết là một sức mạnh sáng tạo vĩ đại. Soloviev đã để lại cho chúng ta “ý nghĩa của tình yêu” bằng sức mạnh và vẻ đẹp như trong những tác phẩm của Platon. Con người bị mất sự toàn vẹn bản chất của chính mình, con người bị bổ ra làm hai giới tính không hoàn hảo. Trong tình yêu chân chính và tinh khiết đến một người giác giới, con người khát khao, mong muốn, ước mơ khôi phục lại sự toàn vẹn này. Ý nghĩa của tình yêu là vượt qua sự ích kỷ, sự khôi phục con người chân chính.

 

   http://ungcaibung.tk dịch từ http://virlib.eunnet.net/sofia/05-2002/text/0525.html của Timofeeva O. V, trong Sophia: Tạp chí viết tay của hiệp hội những thành viên triết học Nga, số 5 năm 2002. (xin trích nguồn)

1Yasnaya Polyana (Tiếng Nga: Я́сная Поля́на) — điền trang cách Tula 14 km về hướng Tây-Nam, được thành lập vào thế kỷ XVII, sở hữu ban đầu là dòng họ Kartsev, sau đó là Volkonsky và Tolstoy. Ở đây ngày 9 tháng 9 [lịch Nga cũ ngày 28 tháng 8] năm1828 Tonxtoi được sinh ra, ở đây ông đã sống, sáng tác (ở Yasnaya Polyana, các tiểu thuyết chiến tranh và hòa bình, Anna Karenina đã được viết), ở đây có mộ của ông. Đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra bộ mặt của điền trang là ông của nhà văn N. S. Volkonsky.

2 Anna Karenina (tiếng Nga: Анна Каренина) là một tiểu thuyết của nhà văn Nga Lev Nikolayevich Tolstoy, được đăng tải nhiều kỳ trên tờ báo Ruskii Vestnik (tiếng Nga: Русский Вестник, "Người đưa tin") từ năm 1873 đến năm 1877 trước khi xuất bản thành ấn phẩm hoàn chỉnh.

Anna Karenina được xem như là một đỉnh cao của tiểu thuyết lãng mạn. Nhân vật chính trong truyện Anna Karenina được Tolstoy sáng tác dựa vào Maria Aleksandrovna Hartung, người con gái lớn của đại thi hào Aleksandr Sergeyevich Pushkin. Sau khi gặp cô ở một bữa ăn tối, ông bắt đầu đọc truyện viết dở dang của Puskin: Những người khách họp mặt trong biệt thự, Tolstoy nảy ra ý định viết Anna Karenina.

Theo một cuộc thăm dò gần đây, dựa trên ý kiến của 125 nhà văn nổi tiếng đương thời, tiểu thuyếtAnna Karenina là tác phẩm có số phiếu bầu cao nhất trong danh sách 10 tác phẩm vĩ đại nhất mọi thời đại.